Fayın ismi en çok, Hindistan’da meydana gelen 9.3 büyüklüğündeki zelzeleyle anılmıştı. Ayrıyeten fayın okyanusun altından geçiyor olması, çok önemli tsunamilere de yol açıyor.
Şimdi Sunda Megathrust ismindeki bu yırtıcı fayın nerede olduğuna, uzunluğuna, özelliklerine ve yarattığı yıkıcı sonuçlara bakalım.
Sunda Megathrust, başlarda hareketsizdi.
5.500 km uzunluğundaki, dünyanın en büyük sarsıntılarından sorumlu fay; yaklaşık 1.000 yıl boyunca hareketsizdi. Daha sonra 1.600 km uzunluğundaki bir bölümü ansızın kaydı ve Endonezya’nın Sumatra adası ile Myanmar ortasındaki deniz tabanının yükselmesine yol açtı.
“Mega bindirmeli” fay olan Sunda Megathrust’un bu hareketi, 26 Aralık 2004 tarihinde 9.3 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana getirmesinin yanı sıra 30 metrelik, 227.000 insanı öldüren bir tsunamiye sebep oldu.
Hiroşima’ya atılan bombanın 1.500 katı kadar bir güç ortaya çıktı.
Hint Okyanusu’nun etraf kıyılarındaki 14 ülkede hasar meydana geldi ve ülkelerin kıyı vilayetlerindeki hayat şartlarıyla ticarette önemli aksamalar oldu. Bu depremzede ülkelere, dünya çapında 14.000.000 dolar bağış yapıldı.
Sunda Megathrust’un yol açtığı bu zelzele, Asya’da şimdiye kadar kaydedilen ve 21. yüzyıldaki en büyük sarsıntıydı. 8 ila 10 dakika ortasında, gezegenimizin 10 mm kadar titreşmesine sebep olmuştu. Hatta Alaska kadar uzaktaki sarsıntıları bile tetiklemişti.
Vahşi fayın hayrete düşürecek cinsten özellikleri:
Sunda Megathrust, okyanus tabanındaki çukurlarda yer alıyor ve çok geniş bir alanda tesir gösterme potansiyeline sahip. Yeryüzündeki birçok fayı tetikleyen büyük levhaları bile etkiliyor.
Hint ve Avustralya plakaları olmak üzere iki protoplaktan oluşan fay, eğri düzlemli ve harita görünümünde bir yay oluşturuyor. En büyük sarsıntılar ise mega itme kuvvetinin kendisi kırıldığında meydana geliyor.
2004 yılındaki bahsettiğimiz Hint Okyanusu zelzelesi, mega bindirme yüzeyinin büyük bir bölümünü parçaladı. Bu büyüklükteki evvelki olaylara ait deliller gösteriyor ki böylesine dev bir parçalanma çok az. Hatta en son olay, MS 780-990 yıllarındaydı.
Dünyanın en yabanî fayı Sunda Megathrust’un gücü ve potansiyelini en kolay formuyla anlatmaya çalıştık. Ne yazık ki artık “fay”, “deprem” üzere sözcükleri duyduğumuzda bile geçen yıl ülkemizde yaşanan ve yarattığı yıkımlar geçmeyen, geçmeyecek olan sarsıntı aklımıza geliyor. Yeri gelmişken sarsıntıda hayatını kaybedenleri rahmetle andığımızı ve geri kalanlara sabır dilediğimizi tekrar buradan iletelim…