Nitrojen gazıyla idam, ABD’de son yıllarda tartışılan ve kimi eyaletlerde yasal hâle gelen bir sistem. Bu tekniğin, öbür idam formüllerine nazaran daha insancıl ve acısız olduğu argüman ediliyor. Lakin bu savın bilimsel bir desteği var mı?
Gelin, bu infaz yolunun nasıl işlediğine daima birlikte yakından bakalım. Çünkü Amerika’da, önümüzdeki vakitlerde sıkça kullanılacakmış üzere duruyor.
Akla birinci gelen soruyla başlayalım: Diğer yol mi yoktu?
Yetkililer, yaklaşık 40 yıl evvel idam mahkûmlarını öldürmek için zehirli iğne kullanmaya başlamıştı ve o vakitten bu yana idam cezasının yasal olduğu 27 eyalette en yaygın kullanılan infaz prosedürü hâline gelmişti.
2009 yılı civarında, zehirli iğneleri uygulamak için kullanılan ilaçlara erişim zorlaştı ve eyaletler, alternatif ilaçlara yönelmeye başladı. Bu değişim, prosedürle ilgili komplikasyonların artmasıyla ilişkilendirilmişti.
ABD’li mahkûm, 2022 yılında esasen zehirli iğne prosedürüyle idam kararı almış lakin yetkililerin damar yolu açamaması nedeniyle infazı ertelenmiş. Mahkûmlar üzerinde yeni ve tesirli bir araç denemek isteyen ABD ise son deva olarak nitrojen infazına karar vermiş.
Peki bu süreç tam olarak nasıl işliyor?
Gaz usulüyle infaz deyince aklınıza çabucak mahkûmun bir odaya kapatılıp gaz doldurulduğu gelmesin. Çünkü bu süreçte mahkûma, solunum maskesi aracılığıyla nitrojen gazı verilmiş. Bu süreç sırasında da varsayım edersiniz ki infaz kararı verilen kişi, yatağa bağlanıyor.
Nitrojen hipoksisi olarak da isimlendirilen bu durum, kişiyi yalnızca nitrojen solumaya zorlayarak beden işlevlerini sürdürmesi için gereken oksijenden yoksun bırakıyor.
Bazı yetkililer, kişinin süreçten kısa bir mühlet sonra bilincini kaybedeceğini ve bunun öteki infaz metotlarından daha insani olduğunu söylüyor lakin görünen o ki herkes birebir fikirde değil.
Bazı doktorlar, bir kişinin yüksek konsantrasyonda nitrojen gazına maruz kaldığında şuurunu kaybedip kaybetmeyeceğini ya da ne vakit kaybedeceğini tam olarak belirleyemediklerini söylemiş.
Bir diğer soru daha: Prosedür acı veriyor mu?
Birleşmiş Milletler uzmanları, Smith’in infazının azap teşkil edebileceğini bir haber bülteninde “Azot hipoksisinin acı verici ve aşağılayıcı bir ölümle sonuçlanacağından kaygı duyuyoruz.” kelamlarıyla lisana getirmişti. Hekimler, infazdan evvel Smith’e ne olacağını kesin olarak söyleyemese de olasılıklar birçok kişiyi endişelendirmişti.
Çünkü uzmanlar, maskenin gereğince sıkı sabitlenmemesi hâlinde oksijenin içeri sızabileceğini ve bunun da mevti uzatabileceğini söylüyor. Kişinin infazdan evvel hissedebileceği gerilimi de düşünürsek; endişe ya da korkunun göz arkası edilmemesi gerektiğini hatırlatmak gerek.
Yani bu sürecin acılı olup olmadığı henüz kesin değil. Bunu anca önümüzdeki süreçlerde görecekmişiz üzere duruyor.
İlgili içeriklerimize aşağıdan ulaşabilirsiniz: