Çoğu vakit dışarıdanmış üzere algıladığımız bu sesler aslında kulağımızın içinden gelir. Dışarıdan rastgele bir ses gelmeksizin kişinin kendi kulağında sesler duyması durumu epey yaygın bir durum.
Hem süreksiz hem kalıcı olabilen kulak çınlaması, tek taraflı olabileceği üzere çift taraflı da yaşanabilir. Birden fazla vakit yanlış anlaşılan, ömür kalitenizi bozabilecek kulak çınlaması nedenleri hakkında bilmeniz gerekenler bulunuyor.
Kulak çınlaması nedir?
Kulağınız çınladığı vakit “Biri beni anıyor.” üzere espriler yapsak da aslında bunun daha fazlası var. Yaygın bir sorun olan kulak çınlaması, insanların yaklaşık yüzde 15 ila 20’sini etkiliyor ve bilhassa yetişkinlerde görülüyor. Bu olağan ki çocuklarda görülmeyeceği manasına gelmiyor.
Çınlama, uğultu, tıslama, cıvıltı, ıslık sesi ve öbür sesleri duyma hissi olarak tanımlanan kulak çınlaması, kimi vakit daima olabileceği üzere kimi vakit gürültülü ve aralıklı da olabilir. Arka plan gürültüsü düşük olduğunda ekseriyetle daha makûs olur. Bilhassa geceleri sessiz bir odada uyumaya çalışırken bunun farkına daha çok varabilirsiniz.
Kulaklarda gürültüyü yaratan nedir?
“Kulak çınlaması neden olur?” sorusuna net bir yanıt vermek mümkün değil lakin kimi teoriler var. Bunlardan biri de iç kulaktaki hasarın, hudutlar tarafından beynimizin sesi işleyen kısımlarına taşıyan sinyalin değişmesi durumu.
Diğer teori ise işitsel korteks ile başka hudut devreleri ortasındaki olağandışı etkileşimler. Dikkati ve hisleri denetim eden işitsel korteks, beynin başka kısımları ile bağlantı hâlindedir ve kimi çalışmalarda görülmüş ki kulak çınlaması yaşayan şahısların bu işitsel olmayan beyin bölgelerinde birtakım değişiklikler var.
Kulak çınlamasının iki yaygın çeşidi var: Subjektif ve objektif
Yaygın olarak görülen cins subjektif kulak çınlaması. Sesleri sadece siz duyabilirsiniz. Ender de olsa ses, kalp atışınıza uygun ritmik olarak titreşir. Şayet bunu doktor, stetoskopla duyuyorsa nesnel kulak çınlaması tarifi yapılır. Lakin bilim insanları, hala daha bunun nasıl olabildiğini anlamış değiller.
Objektif kulak çınlaması ise ender görülen bir durum. Atardamarlardan yahut toplardamarlardan akan kanın ürettiği gürültü üzere kulağa yakın yapıların yarattığı gerçek gürültü temsil edilir. Öteki beşerler bazen o şahsa çok yakınsa çınlama seslerini duyabilir.
Peki kulak çınlaması nedenleri nelerdir? Husus madde bakalım.
- Yaşa bağlı işitme kaybı
- Ses kirliliği
- Kulak enfeksiyonları ve hastalıklar
- Kulak kiri birikimi
- Baş ve boyun travmaları
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Stres ve anksiyete
Yaşa bağlı işitme kaybı (presbycusis)
Yaş ilerledikçe, iç kulaktaki hudut hücrelerinin ziyan görmesi sonucu işitme kaybı yaşanabilir. Bu durum, bilhassa 60 yaş üstü bireylerde kulak çınlamasına neden olabilir.
Ses kirliliği
Uzun müddetli yüksek ses düzeylerine maruz kalmak (konserlerde, kulüplerde yahut iş yerinde) iç kulağa ziyan verebilir.
Kulak enfeksiyonları ve hastalıklar
Orta kulak enfeksiyonları, Meniere hastalığı üzere kulak hastalıkları yahut eustaki tüpünün fonksiyon bozukluğu da tinnitusa yol açabilir.
Kulak kiri birikimi
Kulak kiri her ne kadar kulağımızı koruyan bir unsur olsa da fazlası kulak kanalını kapatabilir ve ses dalgalarının iç kulağa ulaşmasını engelleyerek çınlamaya neden olabilir.
Baş ve boyun travmaları
Kafa ve boyun bölgesinde yaşanan travmalar; iç kulak yapısını, işitme hudutlarını veya beyinle ilgili bölgeleri etkileyerek kulak çınlamasına sebep olabilir.
Bazı ilaçların yan etkileri
Aspirin, birtakım antibiyotikler ve kanser ilaçları üzere ilaçların yüksek dozları, kulak çınlamasını ortaya çıkarabilir.
Stres ve anksiyete
Psikolojik faktörler, bilhassa gerilim ve anksiyete, kulak çınlamasının şiddetini ve sıklığını artırabilir.
Bu nedenlerin her biri, kulak çınlamasının potansiyel tetikleyicileri olarak görülebilir. Lakin tinnitus çoklukla birden fazla faktörün birleşimi sonucu ortaya çıkar. Bu nedenle, kesin nedenin belirlenmesi ve uygun tedavi metodunun seçilmesi için bir sıhhat profesyoneline danışmak gerekir.
Kulak çınlaması neyin habercisi?
Kulak çınlaması üstteki nedenlerin yanı sıra birtakım önemli rahatsızlıkların da habercisi olabilir. Şayet “Kulak çınlaması ne vakit tehlikeli olur?” diye merak ediyorsanız bu sebepleri de bilmelisiniz.
- Östaki borusu disfonksiyonu
- Kan damarı bozuklukları
- Meniere hastalığı
- Temporomandibular eklem bozuklukları
- Vvestibüler hudutta oluşan kanserli olmayan tümör
- Otoskleroz (kulaklarınızın içinde olağandışı kemik büyümesi)
- Lupus yahut romatoid artrit üzere otoimmün hastalıklar
Kulak çınlaması belirtileri farklı tıpta olabilir.
Kulak çınlaması belirtileri arasında en yaygın olan kulaklarda daima yahut aralıklı olarak duyulan çınlama ve çıtırtı, vızıltı üzere seslerken öteki belirtiler de görülebilir. Çınlamanın ses düzeyi vakitle değişiklik de gösterebilir ve ses şiddetinde dalgalanmalar olabilir.
Uykuya dalarken ya da bir şeye konsantre olduğunuzda da kulak çınlaması daha bariz hâle gelebilir. Bu da uyku problemlerine ve günlük aktivitelerde dikkati toplama noktasında zahmet çıkarabilir.
Kulak çınlaması tanısı nasıl konuyor?
Sağ yahut sol kulak çınlaması ya da her ikisinin de sizi rahatsız ettiği durumlarda bir kulak burun boğaz (KBB) hekimine görünmenizde yarar var. Teşhis süreci, hasta ile ayrıntılı bir tıbbi geçmiş görüşmesi yapılması ve fizikî muayene ile devam eder.
Kulak çınlamasının özellikleri, şiddeti ve etkilediği hayat alanlarını sorgulamanın akabinde kimi testler yapılabilir.
- İşitme testleri (Odyometri): İşitme düzeylerini ve işitme kaybı varlığını belirlemek için kullanılır.
- Timpanometri: Orta kulak basıncını ve fonksiyonunu kıymetlendirmek için yapılır.
- Görüntüleme testleri: MR yahut CT taramaları üzere baş ve boyun bölgesindeki yapısal anormallikleri tespit etmek emeliyle yapılabilir.
Kulak çınlaması nedeni ekseriyetle bu değerlendirmeler sonucunda belirlenebilir. Lakin kimi durumlarda spesifik bir neden bulunamayabilir. Bu durumda, tedavi semptomların idaresine odaklanılır.
Kulak çınlaması tedavisi var mı?
- Ses terapisi (Maskeleme)
- Bilişsel davranışçı terapi (BDT)
- İlaç tedavisi
- İşitme cihazları
Ses terapisi (Maskeleme)
Tinnitus seslerini maskelemek için dışarıdan makul seslerin kullanılması tekniğinde, beyaz gürültü makineleri, uygulamalar yahut düşük düzeyli art plan müziği kullanılabilir.
Bilişsel davranışçı terapi (BDT)
Bu sistem, kulak çınlamasının yol açtığı gerilim ve anksiyeteyi yönetmeye yardımcı olan ruhsal bir terapi. Kişinin tinnitus algısını ve buna verdiği reaksiyonları değiştirmesi amaçlanır.
İlaç tedavisi
Tinnitusun altında yatan bir sıhhat sorunu varsa (örneğin, enfeksiyon) ilgili durumu tedavi etmek için ilaçlar kullanılabilir. Lakin kulak çınlaması için özel bir ilaç tedavisi maalesef yok.
İşitme cihazları
İşitme kaybı olan bireylerde, işitme aygıtları tinnitus seslerini azaltmaya yardımcı olabilir.
Kulak çınlaması için kesin bir “tedavi” olmasa da birçok metot semptomların şiddetini azaltmaya ve etkilediği kişinin hayat kalitesini artırmaya yardımcı olabilir. Kulak çınlaması tedavi seçenekleri, rahatsızlığın nedenine ve semptomların şiddetine nazaran değişiklik gösterir.
Kulak çınlamasını birtakım noktalara dikkat ederek kendiniz de önleyebilirsiniz.
- Uzun mühlet yüksek seslere maruz kalmaktan kaçınmak, iç kulağa ziyan vermeyi önleyebilir.
- Düzenli kulak temizliği ve sıhhat denetimi, enfeksiyon riskini azaltır. Sağ kulak çınlaması gibi bilhassa bir kulağınızda bir eza varsa bu kulağınıza daha dikkat edebilirsiniz.
- Dengeli beslenme, düzenli idman ve kâfi uyku, genel sıhhati takviyeler ve kulak çınlama riskini azaltabilir.
- Yoga, meditasyon ve derin nefes alma teknikleri üzere gerilim idaresi metotları, tinnitusun tetiklenmesini önleyebilir.
Kulak çınlaması, pek çok kişiyi etkileyen karmaşık bir durum. Semptomlarınız varsa mümkün olan en uygun sonucu elde etmek için bir KBB doktoruna başvurmanız gerekir. Erken teşhis ve uygun tedavi teknikleri, kulak çınlaması ile başa çıkmada büyük bir fark yaratabilir.
Belirttiğimiz tedbire stratejilerini uygulayarak, kulak çınlamasının riskini azaltabilir ve genel kulak sıhhatinizi koruyabilirsiniz. Kulak çınlamasıyla çabada en kıymetli adım, şuurlu olmak ve sağlıklı ömür alışkanlıklarını benimsemekten geçiyor.