İnsanlık tarihinin değerli bir kısmı toprağın altında yer alıyor. Araştırmacılar ve bilim insanları, bu kayıp tarihi ortaya çıkarmak için sıkı çalışmaya devam ediyorlar. Son yapılan çalışmalarda Galler’de bulunan bir toplu mezar, adada bir devir yaşamış olan beşerler hakkında yeni bilgiler edinmemizi sağlayabilir.
70 kişilik mezar
Galler’de bulunan toplu mezarda 70 kadar iskelet bulunduğu iddia ediliyor. Şimdiye kadar yapılan hafriyatlarda 18 iskelet ortaya çıkarıldı. Mezarlığın 6. yahut 7. yüzyıldan kalma olduğu varsayım ediliyor. İskeletlerden kimilerinin alışılmış konumların dışında gömüldüğü ve olağanda bu çeşit mezarlara gömülmeyen alet modüllerinin da bulunduğu belirtildi.
Galler’in başşehri Cardiff’in yakınlarında bulunan Fonman Kalesi topraklarında yer alan mezarlık, uzun yıllardır araştırma grupları tarafından ayrıntılı biçimde inceleniyordu. Yalnızca mezarlıkların üstündeki toprak katmanını dikkatli bir halde kaldırmak bile araştırmacıların iki yılını almıştı.
Kemiklerin çok âlâ korunduğu belirtilirken kimi bireylerin mana verilemeyen durumlarda gömüldüğü açıklandı
Reading Üniversitesi’nden arkeolog Summer Courts, kemikler üzerindeki çalışmayı yönetiyor. Courts, kemiklerin 1500 yıllık olmalarına karşın çok güzel korunduklarını söylüyor. Arkeolog, bulunan kemiklerin, sahiplerinin hayatları hakkında bedelli bilgiler verdiğini de belirtiyor. Courts, “Oldukça yıpranmış dişler bulduk. Bu, dişlerini alet olarak kullandıklarını gösteriyor olabilir. Tahminen de dokumacılık, deri ya da sepet üretiminde ön dişlerini kullanıyorlardı.“ ifadelerini kullandı.
İskeletlerin bulunduğu durumlar da öbür tartışmaları tetikliyor. Kimi iskeletler, o devirde âdet olduğu üzere sırt üstü düz bir biçimde yatarken kimi iskeletler yan yatmış ya da cenin pozisyonunda bulundu. Yıllar boyunca geleneklerin değişebilmesi veya birtakım insanların farklı olduğunu göstermek için bu türlü gömülmüş olma ihtimali olsa da arkeologlar, bunun ne manaya geldiğinden emin olmadıklarını tabir ediyor.
Mezarlıkta ayrıyeten oyun modülleri, yeme-içme gerçeleri, kesilmiş ya da yanmış hayvan kemiği modülleri bulundu. Hafriyat takımının başında bulunan Cardiff Üniversitesinden Erken Orta Çağ Arkeoloğu Dr. Andy Seaman, “Şu an mezarlıkları diğer gayeyle düşünmüyoruz lakin büyük ihtimalle onların hayatının merkezindeydi. Ve sadece insanların gömüldüğü yerler değildi. Birebir vakitte toplumun bir ortaya geldiği, yeme-içme ve şenlik üzere öteki etkinlikler, sosyal pratikler yaptığı yerlerdi.” tabirlerini kullandı.
Bölgede ithal eşyalardan modüller da bulunması bu mezarlığın önemli bireylere ilişkin olabileceği manasına geliyor olabilir. Mezarlığın kullanıldığı kesin tarihleri belirlemek için daha fazla araştırma gerektiği belirtiliyor.