İster müzik dinleyelim, ister görüntü izleyelim, ister telefonla konuşalım; kulaklıklardan gelen ses her vakit, başımızın içinde biri konuşuyormuş ya da müzik söylüyormuş da biz de onu dinliyormuşuz üzere bir hissiyat yaratır.
Kulaklıkların, başımızın iki farklı yanında olmasına karşın başımızın ortasında duyuyormuş üzere hissetmemizin ve algılamamızın enteresan sebebine göz atalım.
2 farklı kanaldan gelen ses, beynimizin şahane işleyişi sayesinde tek kanaldan geliyormuş üzere hissettirir.
Ses, sağ ve sol kulağımıza eşit düzeylerde iletildiğinde beynimiz bu iletiyi büyüleyici bir biçimde işler ve bilim insanlarının “hayali merkez (phantom center)” dediği şey ortaya çıkar.
Şöyle de diyebiliriz; beynimiz bizi kandırır ve farklı iki kanaldan gelen ses, ortadan geliyormuş üzere hissettirir. Bu olgunun gerisinde yatan sebep ise çift kulaklı işitme yeteneklerimizdir.
Anatomimiz, âdeta bir mühendislik mükemmeli.
Anormal bir durum olmadığı sürece her insanın iki kulağı vardır ve başımızın sağ ve sol tarafında yer alırlar. Bu eşsiz anatomik sistem, ses kaynaklarının tarafını ve yerini ayırt etmemizi sağlar.
Her iki kulak birebir anda, tıpkı sinyalleri alır ve beynimiz, sesi başımızın içinde merkezî bir pozisyona yerleştirir. Böylelikle kulaklıktan duyduğumuz ses, âdeta beynimizin tam ortasından gelir.
Beynimiz, ipleri eline alıp “Arkana yaslan ve müziğin tadını çıkar.” diyor.
Kısacası kulaklıklardan gelen sesin başımızın içinden geliyormuş üzere hissettirmesi, beynimizin karmaşık ve büyüleyici işleyişinin yanı sıra duyusal algılarımızın harikalığını da gösteriyor.
İlginç bir bonus bilgi:
“Amazon Mechanical Turk” isimli platformda yapılan çalışmaya nazaran tıpkı mevzuyu kulaklıkla ve hoparlörle dinleyenlerin ortasında empati, anlayış ve yakınlık farklılıkları olduğu ortaya çıktı.
Bir anne ve kızının evsizlikle ilgili konuşmasını dinleyen iştirakçilerden kulaklık kullananlar, birebir sesi hoparlörle dinleyenlere kıyasla daha fazla empati kurarak anne ile kızı daha samimi bulmuştu.