Bir bardağın altından bir delik açmak isterseniz muhtemelen bardağı kırarsınız. Pekala ufak bir kimya bilgisiyle bu sorunu ortadan kaldırabileceğinizi söylesek?
Burada karşımıza kimyager Nikolai Rehbinder’in araştırması çıkıyor. Sıvıların yüzey tansiyonu ve özellikleri üzerine yaptığı araştırmalarla “Rehbinder Etkisi” olarak bildiğimiz fenomeni keşfetti ve bakın neler oldu!
Rehbinder Tesiri, yüzey faal maddelerin çözelti içindeki yüzey gerilimi ile katı yüzeyler ortasındaki etkileşimi söz ediyor.
Yüzey tansiyonu, bir sıvının yüzeyindeki moleküller ortasındaki çekim kuvvetini tanımlar ve bu kuvvetler, bilhassa sıvıların arayüzeylerindeki davranışları tesirler. Rehbinder, sıvıların arayüzeylerindeki etkileşimleri inceleyerek çeşitli gereçlerin bu etkileşimleri nasıl değiştirdiğini gözlemledi.
Aslında basit bir kupa ile yapılan deney bile Rehbinder Etkisi’nin günlük hayatta ne kadar yaygın olduğunu bizlere gösteriyor. Olağanda katı bir cisim elimizde paramparça kalırken su ile birebir süreç uygulandığında bu kırılma yaşanmıyor.
Rehbinder Etkisi’nin endüstriyel alandaki uygulamaları çok çeşitli.
Temizlik eserleri ve besin sanayisi üzere sektörlerde ürün kalitesini artırmak ve üretim süreçlerini optimize etmek için bu tesirden yararlanıldığı biliniyor.
Petrol çıkarma ve madencilik süreçlerinde de kayaçların ve başka materyallerin mekanik özelliklerini değiştirerek bu süreçlerin daha verimli yapılmasını sağlamak için Rehbinder Tesiri kullanılıyor.
Peki bu tesir nasıl meydana geliyor?
Bu tesir, sıvıların katı yüzeylerle etkileşimini açıklar ve iki temel düzenek üzerine dayanır.
İlk olarak yüzeyin mikroskobik seviyede sürtünme ve aşınma ile deforme olması geliyor. Mekanik kuvvetin de etkisiyle yüzeyde kırılmalar ve çatlaklar meydana geliyor. İkinci düzeneğe bakıldığında ise bu, gereç yüzeyindeki kimyasal tepkilerdir. Mekanik kuvvetin tesiriyle, yüzeydeki kimyasal bağlar kırılır ve yeni bağlar oluşur.
Bu tepkiler da kolay bir sözle materyal yüzeyinde tansiyon birikimine ve çatlak oluşumuna neden olur.
Katı materyallerin yüzeyleri güç açısından daha etkindir ve bu nedenle kimyasal reaksiyonlara daha yatkındır. Rehbinder Tesiri, su üzere polar sıvıların katı bir materyalin yüzeyine tesir ederek onun yapısal bütünlüğünü ve mekanik özelliklerini değiştirdiği durumu tabir ediyor.
Malzemelerin işlenmesi ismine değerli olan bu etkiyi günlük hayatınızda, daha kolay işlerde de kullanabileceğiniz aklınızda bulunsun.