Soya dediğimiz şey, baklagiller familyasından bir bitkidir. Fasulyesi için yetiştirilir ve birçok besine ham unsurluk yapabilir. Bilhassa Asya taraflarında meşhur olsa da bizim mutfağımız dahil olmak üzere birçok ülkeye yayılmayı başardı.
Protein açısından güçlü olması, gerekli tüm amino asitleri ve mikro besinleri içermesi; kalsiyum, demir, magnezyum, manganez, fosfor, potasyum, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C vitaminleri ve çinko içermesi açısından tam bir nimettir. Fakat soya hakkında dolaşan birçok söylenti de var. Bunlardan önde geleni ise erkekleri, “kadınsı” yaptığı.
Temelden başlayalım, soyanın neden erkekleri “kadınlaştırdığı” düşünülüyor?
Soya, östrojeni taklit eden izoflavonlar (karbon içeren güçlü bir antioksidan bileşiği) içerdiğinden birtakım beşerler, soya tüketmenin kadınlaşmaya sebep olacağını düşünüyor. Evet, bu bahisle ilgili birçok araştırma var fakat varsayım edin deneylerin birçok, kimin üstünde yapıldı? Hayvanlar.
İnsanlar için yapılan hayvan deneylerinin tutarlılık oranı genel olarak oldukça düşük. Soya üzerine yapılan araştırmalarda da çoğunlukla, kemirgenler ve maymunlar kullanıldı. Lakin hayvanlar, soyayı insanlardan daha farklı formda metabolize eder. Hasebiyle beşerler üzerindeki tesirlerinin yanlış temsilidir.
Merak etmeyin, soya tüketiyorsanız sütyen takmak zorunda değilsiniz.
Yaygın olarak duyduğumuz lakin elle tutulur bir dataya dayanmayan söylentilerden biri de soyanın erkeklerde meme büyümesine neden olduğu. Aslında izoflovonlar, testosteron ve dolanımdaki östrojen düzeyini etkilemez.
Bildiğiniz üzere Asyalılar yüksek ölçüde soya tüketir. Bu yüzden yüksek izoflavon düzeylerine sahiplerdir fakat izoflavonların, Asyalı erkeklerin üzerlerinde hiçbir kadınlaştırıcı tesiri kanıtlanmamıştır.
Ayrıca soyanın sperm sayısında azalma yaptığı da söylenir lakin bu mevzuda yapılan bilimsel araştırmanın sonucuna nazaran yalnızca %10’luk bir azalma olması için çok önemli düzeylerde soya tüketilmesi gerekir. Bu da elle tutulur bir bilgi değildir lakin “soya, sperm sayısında azalma yapıyor” olarak lanse edilmeye açıktır.
Soyanın kansere yol açması da aslında bir mitten ibaret.
En büyük yanılgılardan biri de soyada bulunan pitoöstrojenin, östrojenle karıştırılması. Hâlbuki pitoöstrojen, bitkilerde bulunan bir kimyasaldır. Aslında soyanın tersine hayvansal besinlerde östrojen vardır. Sütü ve yumurtası için yetiştirilen hayvanlardan elde ettiğimiz besinlerde yüksek ölçüde kendi östrojen hormonları bulunur.
Yani soya sütünden yahut soya içeren rastgele bir besinden kaçınıp inek sütü içiyorsanız daha fazla östrojen alıyorsunuz. Hatta inek sütü göğüs kanseri riskini artırırken soya düşürüyor.
İnsan erkekleri üzerinde yapılan bilimsel çalışmaların sonuçları ise şu biçimde:
- 6 ay boyunca günde 150 mg soya tüketen erkeklerin östrojen seviyelerinde hiçbir değişiklik olmadı.
- Soya, spor yapanlarda sığır eti kadar tesirli bir şekilde gücü ve yağsız dokuyu artırdı.
- Süt proteiniyle karşılaştırıldığında soyanın kasları daha başarılı bir formda geliştirdiği görüldü.