“Şuna da bakayım, şuraya da gireyim” derken alarmın çalmasına yaklaşık 3-4 saat kalmıştır ve dakikaların nasıl uçup gittiğine bir türlü mana veremeyiz.
Aslında bu durumdan olumsuz etkilenen sırf uyku sistemimiz değildir. Beynimiz de bu sonu gelmeyen kaydırmalara bazı reaksiyonlar verir.
Peki toplumsal medya mecralarında bu ucu bucağı olmayan kaydırmalarımızdan, beynimizin hangi doğrultuda etkilendiğini hiç düşünmüş müydünüz?
Sosyal medyada yahut rastgele bir internet sitesinde bilinçsizce gezindiğimizde, beynimiz bir dizi karmaşık tepkiye girer.
Bu süreçteki en kilit nokta ise elbet dopamindir. Çoğunlukla memnuniyet, zevk ve memnunluk kavramlarıyla açıklayabileceğimiz bir nörotransmitter olan dopamin, keyifli olduğumuz mühlet içinde salınır.
Aslında aldığımız her yeni bildirimde ve gördüğümüz her yeni bir gönderide beynimiz, küçük bir dopamin patlaması yaşar ve bundan memnuniyet duyar. Bu memnuniyet de bizi içten içe, bir sonraki dopamin salgısı için telefonu kaydırmaya teşvik eder.
Telefonla bilinçsizce gezinmeyi sürdürdüğümüz esnada dopamin bizi meşgul ederken, bir öteki yandan gerilim reaksiyonumuz tetiklenebilir. Bu durum, internette rastgele bir olumsuz görsel yahut içerikle karşı karşı karşıya kaldığımızda ortaya çıkar.
Bu noktada tuhaf olan da memnunluk ve gerilimin birleşimi sebebiyle, kaydırmaya karşı paradoksal bir bağımlılığa maruz kalmamız olur.
Ayrıca toplumsal medya yahut internette tabiri caizse şuursuzca gezinmemiz, hem kısa hem de uzun vadede dikkat süremiz üzerinde olumsuz tesirler yaratır.
Kısa vadede değerli vazifelere odaklanmamız zorlaşır, üretkenliğimiz azalır ve hatta kısa periyodik hafıza kayıplarıyla karşı karşıya kalabiliriz.
Uzun vadede ise bu odaklanma sorunu, odağımızın çok daha fazla müddetler kaybolmasına ve günlük hayatta sabrımızın azalmasına neden olur. Öte yandan bu durum bilişsel yorgunluğu da beraberinde getirir.
Cleveland Clinic’in araştırmasına nazaran ise bu durum, birisinin paylaşımda bulunduğu parti yahut özel günlerin dışında kalma hissi nedeniyle tasa, depresyon yahut uyku meselelerini beraberinde getirebilir.
Ayrıca Penn State Üniversitesi tarafından yapılan bir çalışma da toplumsal mecralarda gönderileri bilinçsizce kaydırmanın, genellikle bir şeyleri kaçırma kaygısından ileri geldiğini tespit etti.
Sosyal medya ve internetin, birtakım açılardan elbette artıları bulunmakta.
Fakat toplumsal medyayı nasıl kullandığımızın farkında olmak ve bilinçlenmeye çalışmak, psikolojik ve fizyolojik sıhhatimiz açısından bir oldukça ehemmiyet taşır.
Bilinçsizce gönderileri kaydırmamızın önüne geçebilmek için, sosyal medyada geçireceğimiz mühlet için hudutlar koyabiliriz ve telefonu elimize almadan evvel internete hangi sebeple girmek istediğimizi sorgulayabiliriz.
Bu alışkanlık, dopaminin tesiriyle hayli keyifli gelse de bunun geçici bir memnuniyet olduğunu ve bu davranışı devam ettirdiğimiz sürece âdeta kısır döngüye girerek, birçok açıdan olumsuz etkilendiğimizi orta ara kendimize hatırlatmakta yarar var.
İlginizi çekebilecek öteki içeriklerimiz: