Ela gözler, kendilerine bakan herkesi büyüleyebilecek yeşil ve kahverengi tonlarının eşsiz bir karışımı. Pek çok farklı faktörün bir ortaya gelmesiyle oluşan ela gözün gizemini, genetik kökenlerinden başlayarak toplumdaki algısına kadar geniş bir yelpazede ele aldık.
Genetik mozaiğin bir modülü olan ela göz renginin kaç bireyde var olduğunu öğrenince şayet siz de ela gözlü iseniz kendinizi daha değerli hissedeceksiniz. O vakit bakışların altındaki bilimsel gerçeklere bakalım mı?
Ela göz rengi hakkındaki tüm gerçekler:
- En büyüleyici özelliği, ışıkla olan etkileşimleri
- Ela gözler ışığa karşı daha hassas olabilir.
- Gökyüzü neden maviyse gözün ela olması da tıpkı prensip ile açıklanabilir.
- Ela gözlü bayanların ağrı eşiği başka renklere nazaran daha düşük olabiliyor.
- Ela gözlere sahip şahıslar, çoklukla daha kararlı.
- Ela göz rengi nasıl oluşuyor?
- Ela göz rengi kaç bireyde var?
- Ela gözler hakkında öne çıkan öteki özellikler
En büyüleyici özelliği, ışıkla olan etkileşimleri
Ela gözlerin tahminen de en büyüleyici özelliği, ışıkla olan etkileşimleri. Bu etkileşim de ela göz renginin değişken ve çok boyutlu tabiatını ortaya çıkarıyor. Işığın açısı ve yoğunluğu değiştiğinde, ela gözlerin rengi de buna bağlı olarak değişebilir. Pekala, bu etkileşim nasıl gerçekleşiyor?
Işık, gözün irisine çarptığında, melanin pigmentlerinin yoğunluğuna ve dağılımına bağlı olarak farklı hallerde yansıtılır. Ela gözlerde melanin dağılımı homojen olmadığı için ışık, farklı renk tonlarını ortaya çıkarabilir. Bu, bazen ela gözlerin yeşilden kahverengiye, hatta bazen altın rengi tonlarına kadar değişmesine yol açan şeylerden de biri.
Ela gözler ışığa karşı daha hassas olabilir.
Ela göz rengine sahip bireyler, çoklukla daha az melanin pigmentine sahip oldukları için güneş ışığına karşı daha hassas olabilirler. Bu durum da güneş ışığının ziyanlı tesirlerine karşı daha az müdafaa sağladığı manasına geliyor.
UV ışınlarına maruz kalmak, beğenilen katarakt gelişme riskini artırabileceği için de ela göz rengine sahip bireylerin güneş gözlüğü kullanımı ve göz sıhhatine ekstra itina göstermeleri gerekir.
Gökyüzü neden maviyse gözün ela olması da tıpkı prensip ile açıklanabilir.
Rayleigh saçılımı ismi verilen bir fenomen de ela göz renginin algılanmasında rol oynuyor. Gökyüzünün neden mavi göründüğünü açıklayan şey de bu saçılım. Güneş ışığı gökyüzündeki küçük moleküllerle etkileşime girerek mavi ışığı saçar. Benzeri biçimde, ela gözlerde de az ölçüde melanin içeren bölgeler, mavi ve yeşil tonlarının daha bariz hâle gelmesine neden olabilir. Bu nedenle, ela gözler farklı ışık şartlarında farklı renklerde görünebilir.
Ela gözlü bayanların ağrı eşiği öbür renklere nazaran daha düşük olabiliyor.
Doğum sırasında ve sonrasında sağlıklı bayanlara odaklanan yapılan bir araştırma; açık renkli gözlü, sağlıklı ve gebe bayanların toleransının daha yüksek olduğunu gösterdi. 24’ünün kahverengi yahut ela gözlü, 34’ünün yeşil ve mavi gözlü olduğu bayanlar ortasından, koyu renkli gözleri olanların ağrı seviyelerinde artış görüldü.
Tabii ki bu hayli küçük bir araştırma ancak daha fazla çalışmanın gerekli olduğu aşikâr.
Ela gözlere sahip şahıslar, ekseriyetle daha kararlı.
Los Angeles’taki Impulse Research Corporation ünitesi CyberPulse tarafından yapılan bir ankette, göz rengine nazaran kişilik özellikleri ele alındı. 16 ila 35 yaş ortasındaki 1.016 bayanın katıldığı ankette ela gözlü şahısların yaygın karakter özellikleri de yer alıyor.
Ela gözler; yaratıcı, kararlı, macerayı ve yeni şeyler denemeyi seven, birçok vakit sınırsız bir iç canlılığına sahip bireylerde mevcut. Risk alan, derin düşünen, zorluklar karşısında mert olan, kendi hudutlarının farkında olup sorumluluk sahibi bireylerin gözleri elaydı. Önemli bir bencil çizgi de ela gözlü insanların özellikleri ortasındaydı.
Ela göz rengi nasıl oluşuyor?
Genetik çeşitliliğin derinliklerindeki ela göz, melanin ismi verilen pigmentin gözdeki dağılımına ve ölçüsüne bağlı olarak değişiyor. Gözün iris katmanında bulunan ve rengi belirleyen temel pigment melanin, ela gözlerde sadece pigment olmaktan çok daha fazlasını içeriyor.
Bir insanın göz rengini belirleyen genetik yapı oldukça karmaşık. Evvelce göz renginin kolay bir kalıtım örneği olduğu düşünülürken çağdaş genetik araştırmalar, çok sayıda genden etkilenen çok faktörlü bir özellik olduğunu ortaya çıkardı.
Özellikle, OCA2 ve HERC2 genlerinin bu süreçte kıymetli rolleri var. Bu genler, melanin üretimini direkt etkileyerek, göz renginin yoğunluğunu ve tonunu belirliyor. Ela göz rengi ise ekseriyetle yeşil ve kahverengi renklerin bir ortada bulunmasıyla karakterize.
Örneğin kahverengi gözlerin ön katmanında melanin epey ağırken ela gözlerde bu katmanda yeşilin varlığı, kahverengi varlığından daha fazla.
Ela göz rengi kaç şahısta var?
Genetik çeşitlilik, ela göz renginin az görülmesinin bir diğer sebebi. Ela, bilhassa birtakım etnik kümelerde daha yaygınken, dünya genelinde epey az bulunuyor. Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 5’inin ela gözlü olması da bu rengi daha da cazibeli hâle getiriyor. Ela gözler en çok Orta Doğu, Kuzey Afrika, İspanyol ve Brezilya kökenli insanlarda bulnuyor.
Ela gözler hakkında öne çıkan başka özellikler:
- Ela, ismini fındık kabuğundan alındığı söylenir fakat TDK sözlükte, açık kestane rengi olarak tanımlanır.
- Ela gözlerin yaklaşık dörtte üçü, koyu kahverengi halkayla çevrilidir. Ortası daha çok altın, yeşil ve kahverengidir.
- Ela gözün, renk karışımına nazaran 4 farklı çeşidi vardır. Kahverengi, yeşil, gri ve mavi ile de birlikte anılır.
- Popüler bir renk olmasından ötürü ela rengindeki kontak lensler ağır ilgi görür.
- En cazibeli gözlerle ilgili yapılan bir ankette ela, en sevilen göz renkleri ortasında ikinci sırada yer aldı. Birinci sırada ise yeşil vardı.