Aslında geçmiş zamanları incelersek, Dünya’da sadece bir iklimin yaşandığı periyotlar olduğunu görebiliriz. Bu vakit dilimlerinde yeryüzü gitgide soğudu ve birtakım devirlerde buzullarla kaplandı.
Benzerinin gelecekte de yaşanması durumunda gerçekleşebilecek durumlar neler? Biz canlılar için ne üzere sonuçlar ortaya çıkardı? Gelin, daima birlikte karar verelim.
Tek bir iklimin yaşanmasında gerçekleşebilecek durumlardan bahsetmeden evvel, ortaokul bilgilerimizi tazelememiz gerekiyor.
Güneş ışınları, Dünya’nın her noktasına eşit derecelerde ulaşmıyor. Nedeni ise 23,5 derecelik açıyla eğimli olan Dünyamızın formudur.
Aynı vakitte yörüngesindeki hareketinde Güneş’e yanlışsız olan yönelimlerinin değişmesidir. Böylece, güneş ışınlarının her alana farklı açılarla ulaşmasıyla mevsimler ve bununla beraber iklimler oluşuyor.
İklim içinse, bir alanda uzun mühletler boyunca gözlemlenen hava olaylarının ortalaması diyebiliriz. Dünya’da 10 tane iklim çeşidi görülmektedir. Bunlar:
- Ekvatoral iklim
- Savan iklimi
- Muson iklimi
- Çöl iklimi
- Akdeniz iklimi
- Okyanus iklimi
- Step iklimi
- Sert karasal iklim
- Tundra iklimi
- Kutup iklimidir.
Kutup iklimi nerelerde görülüyor?
Bahsettiğimiz gibi Dünyamızın formu nedeniyle güneş ışınları farklı derecelerde Dünyamıza ulaşıyor. En eğik güneş ışınları ise 60° kuzey ve 60° güney enlemlerinde görülüyor. Böylece 70° kuzey ve güney enlemlerinde kutup iklimi hakim olmaya başlıyor.
Kutup iklimi, yıllık sıcaklık ortalamasının 0°C’nin altında seyrettiği ve yüzeyin sürekli karlarla kaplı olduğu yerlerde görülen bir iklim çeşididir. Kuzey Kutbu çevresi ve Güney Kutbu çevresi (Antarktika) bu iklimin bilinen en önemli noktalarıdır. Kutup deyince bile içimize bir üşüme ürpertisi geldi değil mi?
2,6 milyon yıl önce Dünya: Buzul Çağı
Dünya’da büsbütün kutup ikliminin yaşandığı vakit dilimleri yaklaşık 2,6 milyon yıl önce gerçekleşmişti. Literatürde bu vakit dilimlerine Buzul Çağı ya da Buz Çağı adı verilmektedir. Bir ateş çemberi olarak oluşmaya başlayan Dünyamız, ani soğumalar nedeniyle tamamen buzullarla kaplı bir hâl almıştı.
Bu vakit diliminde 5 tane Buzul Çağı periyodu yaşandı. Bunlar;
- Pleistosen Devranı (2,58 milyon-11.700 yıl önce)
- Karu Buzul Çağı (360-260 milyon yıl önce)
- Huroniyen Buzul Çağı (2,4-2,1 milyar yıl önce)
- Cryogenian Periyodu (720-635 milyon yıl önce)
- Andean-Sahra Buzul Çağı (460-430 milyon yıl önce
1815 Tambora Yanardağı’nın patlaması: Yazsız Yıl
Elde edilen bulgulara nazaran, bundan yaklaşık 209 yıl önce, Endonezya’da bulunan Tambora Yanardağı‘nda tarihin en büyük volkan patlaması meydana geldi. Yanardağ patladığı vakit atmosfere çeşitli unsurlar saldı. Bunlar; toz, kül ve kükürttü.
Araştırmalara nazaran bu olay o denli büyüktü ki, atmosfere salınan bu hususlar, güneş ışınlarının Dünyaya ulaşmasını engellemeye başladı. Yeryüzü gitgide soğudu ve bu durumla birlikte iklimler etkilendi. Uzun süren don, kar ve buz fırtınaları hayatı felç etti. Yeryüzünün epey soğuduğu bu vakit dilimine “Yazsız Yıl” ismi verildi.
Peki yalnızca kutup iklimi yaşasaydık hangi zorluklarla karşılaşabilirdik?
Elbette ki Dünya’da sadece bir iklimin varolması, yaşayan bütün canlılar için sonuçlar doğuracaktır. Araştırmalara nazaran ise, sadece kutup ikliminin hakim olduğu bir Dünya, Buzul Çağı’na benzeriydi. Pekala neler yaşanırdı?
Öncelikle kutup ikliminde sıcaklık ortalaması 0°C’nin altında olduğu için belirli bir toprak ve bitki çeşidi bu iklimde yok. Velhasıl toprak olmazsa bitki yok, bitki olmazsa canlıların beslenme imkanı yok. Buna bağlı olarak, en temel gereksinimimiz olan beslenmeyi karşılayamazsak yaşama ihtimalimiz gitgide düşerdi.
Besin zinciri devam edemezdi. Soğuğa karşın hayatta kalabilen yırtıcı hayvanlar, güç muhtaçlıklarını karşılayabilmek için etrafına ciddi tehditler oluştururdu.
Aynı vakitte Dünya’da bütün sular donmuş bir hâlde olacağı için su muhtaçlığımızı da karşılayamazdık. Böylelikle hayati risklerimiz en süratli halde artmaya devam ederdi.
Sıklaşan kar fırtınaları nedeniyle karlar birikmeye başlardı. Bu nedenle büyük ekosistem değişiklikleri yaşanır ve bu fırtınalardan ötürü hayatlarımızı devam ettirmek sıkıntı olurdu.
Tüm bu durumlara ek olarak; dünya nüfusu, güneş ışınlarını daha dik açıyla alabilen ekvatoral bölgelerde ağırlaşırdı. Ağır nüfus beraberinde güvenlik ve kaynak yetersizliğini meydana getirirdi.
Gerçekleşmesi mümkün mü?
Bahsettiğimiz gibi sadece kutup ikliminin Dünya’da etkili olduğu iki periyot var. Lakin günümüzde iklimleri etkileyen tek şeyin biz insanların davranışları olduğunu görüyoruz.
Dünya’yı soğutmamız mümkün değil üzere görünüyor. Bizler yalnızca sera gazlarındaki artışlara sebep olarak buzulların erimesi ve Dünya’nın çölleşmesinde ki suratına sürat katıyoruz. Şunu söylememiz gerekir ki Dünyamız çölleşmeye devam etse de yahut buzullaşmaya başlasa da biz canlılar her iki durumda da tehlikedeyiz.
Peki yalnızca kutup iklimini yaşadığımız bir distopya gerçekleşiyor olsaydı, sizce olumlu yahut olumsuz neler yaşanırdı? Yorumlarda buluşalım.
İklimimiz hakkında ilginizi çekebilecek öteki içeriklerimiz: