Manuel vites kullanırken karşılaşabileceğiniz tuzakları, dikkat edilmesi gereken yanılgıları ve olağan ki sürüşünüzü nasıl daha keyifli hâle getireceğinizden bahsedeceğiz. Manuel otomobil kullanma tüyoları hakkında, usta sürücülerin fikri olsa da bilgi tazelemekte yarar var. Yeni manuel vites araç kullanmaya başlayacaklar için ise ustalığa erişebilecekleri bilgileri derledik.
Unutmayın, manuel vites kullanmak bir sanat formudur ve her sanat üzere bu mevzuda da ustalaşmak için pratik ve sabır gerek. Elinizde debriyaj var, ayağınızda gaz pedalı, hazırsanız yola çıkıyoruz!
Manuel vites otomobillerin temel özelliklerine değinmeden başlamayalım.
Özellikle manuel araç kullanmanın tadına varanlar, bu söyleyeceğimizi daha güzel anlayacaktır. Manuel vites, araba kullanımının en temel ögelerinden biri olarak öne çıkar ve sürüş tecrübesini direkt tesirler.
Sürücüye vites değişikliklerini manuel olarak denetim etme özgürlüğü veren manuel vites arabalar, motorun gücünü tekerleklere ileten bir dizi dişliyi içerir. Şoför de debriyaj pedalını kullanarak dişliler ortasında geçiş yapar.
Genellikle denetim ve performans açısından tercih edilen manuel vites kullanımı, şoförlerin aracın suratında ve ivmesini hassas halde yönetme imkânı da verir. Fakat bu özgürlük, vakitte ek sorumluluklar ve dikkat gerektiren durumları da getiriyor. Manuel vites kullanırken yapılan yanılgılar da hem aracın performansını olumsuz etkiliyor hem de güvenlik riskleri oluşturuyor.
Manuel araçlarda vites değiştirme sanatı
Manuel vites otomobil kullanmak kavramını, dans ile betimlesek sanırım yanlış olmaz. Zira ikisinde de ahenk ve zamanlama her şeydir. Pekala bu sanatta, vites değiştirirken otomobilinizle yakalamanız gereken ahenkleri biliyor musunuz?
Vites değiştirmek, gerçek vakitte gerçek hareketi yapmakla ilgili. Motorun sesini dinlemelisiniz. Yüksek bir gürültü diyorsanız muhtemelen aracınız size “Lütfen vites değiştir.” diyordur.
Aracınızı tanıyıp hangi süratte hangi vitese geçmeniz gerektiğini de bilmelisiniz. Debriyaj ve gaz pedalı arasındaki bağlantıyı de istikrarda tutun. Bu, bir ayakla hoplamaya misal lakin bu sefer aracınızın içinde.
Tabii ki tüm bunlar vitesle aranızdaki ahengi yakalamanız için ana başlık sayılabilir. Artık asıl dikkat edilmesi gerekenlere geçiyoruz.
Manuel vites araç kullanırken yapılmaması gerekenler:
- Debriyajsız vites değiştirmeyin.
- Elinizi, vites kolunun üzerine koymayın.
- Ayağınızı, daima debriyaj üzerinde bırakmayın.
- Sıkışık trafikte viteste beklemeyin.
- Yokuş aşağıya inerken vitesi boşa almayın.
- Aracınızın yokuşta kaymaması için el freninize inancın.
- Debriyajı çok erken bırakmayın.
Manuel araç kullanırken yapılan birtakım hatalar, güvenliği tehlikeye atabileceği üzere aracınızın da ömrünü kısaltır. Bu yüzden de gelin tavsiyelerimize kulak verin ve keyifli, uzun sürüşler yaşayın.
Deneyenler olduğunu biliyoruz fakat hiç gerek yok. Debriyajsız vites değiştirmeyin.
Bazen kazara debriyaja basmadan vites değiştirdiğiniz zamanlar olabilir. Lakin bu da aracınıza yapacağınıza bir diğer kötülük, hele de bunu alışkanlık hâline getirdiyseniz. Bu hareket, çok fazla dirençle karşılaşmanıza neden olacağı üzere vites sisteminizin de hiç güzeline gitmeyecektir. Şayet aracınız makus bir gündeyse de pimler büsbütün kilitlenerek vites değiştiriciniz işe yaramaz hâle gelecektir.
Elinizi, vites kolunun üzerine koymayın.
Direksiyon derslerinde eğitmenler size, araç kullanırken her iki elinizin direksiyon simidinde durmasını söylerlerken bir bildikleri var. Bu direksiyon hakimiyeti için değerli olsa da bir başka sebebi de vites dişlilerine ziyan vermemek.
Vites koluna uyguladığınız gereksiz baskı, aşınmaya neden olacağı için makus senaryoda vites sisteminiz bozulabilir. Bu yüzden de güvenlik tedbirlerini bir kenara bırakacak olursak, durduk yere masraf da çıkarmamak için elinizi lütfen vites kolunun üzerinden kullanmayacağınız anlarda çekin.
Ayağınızı, daima debriyaj üzerinde bırakmayın.
Bu sefer eliniz değil ayağınıza yer bulmalısınız. Sürüş sırasında ayağınızı debriyaja koymayı sevenlerdenseniz bunu değiştirmeye başlamalısınız. Zira debriyaj, hareketli metal kesimle temas hâlindedir.
Ayağınız daima onun üzerinde olursa baskı uygulanırsınız ve bu da debriyaj balatalarının artık isyan etmesine neden olur. Bu yüzden de ayağınızı siz en güzeli ayak dayama yerine koymaya devam edin.
Sıkışık trafikte viteste beklemeyin.
Özellikle ağır trafikte, birinci viteste kalmak ve buradan da yola devam etmek, şoförlere kolay gelse de doğrusu bu değil. Durduğunuzda aracınızı viteste bırakmak, vites kutusu kesimlerine ve debriyaja çok fazla yük binmesi demek. Bu yüzden de trafik ışıklarında beklerken yahut sıkışıklıkta vites değiştirmek can sıkıcı olsa da bunun saniyelik süreç olduğunu hatırlayın ve otomobilinize daha düzgün davranın.
Yokuş aşağıya inerken vitesi boşa almayın.
Yokuş aşağıya giderken, akaryakıttan tasarruf etmek ismine yapılan yanlışlardan biri de boşta gitmek. Her ne kadar vites değiştirme kederi olmadığı için size zevk veriyor olsa da bu hareket aracınıza önemli manada ziyan veriyor ve güvenlik tehdidi oluşturuyor.
Vitesi boşa almak aracın frenlerine çok fazla baskı uyguladığı için aracın çok ısınmasına neden oluyor. Bu yüzden de inerken vitesi düşürün ve frenlemeyi motorunuza bırakın. Bazen dakikalarca boşta inmek frenlerinizin tutmasına da yol açar. (Maalesef ki deneyim konuşuyor.)
Aracınızın yokuşta kaymaması için el freninize itimadın.
Kimi şoförler, aracın yokuşta kaymaması için debriyaja yük bindirir. Lakin bunun en inançlı yolu, el frenini bahsin başrolü yapmak. Debriyaj balatasına ziyan vermemek için yokuşta beklemeniz gerektiğinde el frenini çekin, gaza basın ve debriyajı yavaşça bırakarak akabinde el frenini bırakın.
Debriyajı çok erken bırakmayın.
Manuel vites otomobil kullanmaya başlayan yeni şoförlerin takıldığı yerlerden biri de debriyaj ayarı olur. Debriyajı erken bırakmak, motora ve şanzımana çok basınç uygulayacağı için bu durum aracın sarsılmasına yol açar. Devamında ise önemli hasara dönüşebilir.
Acemi sürücüler için yaygın sorun hâline gelen bu durumu aşarak, debriyajın kırılma noktasını bulup tabiatınız hâline getirdiğinizde daha rahat bir sürüş sağlayacaksınız.
Manuel vites araç hakkında yanlış bilinenler:
- Sanılanın tersine manuel araçlar daha az yakıt tüketmez. Bu durum büsbütün sürüş tarzına ve araç bakımına bağlıdır.
- Manuel vitesin şoföre her durumda tam denetim sağladığı düşünülür. Evet, manuel vites şoföre daha fazla denetim sunar fakat trafik şartları ve sürücü deneyimi de değerlidir.
- Manuel vitesli araçların daha uzun ömürlü olduğu yaygın bir görüştür. Araç ömrü, kullanım hali ve bakımına bağlıdır. Manuel vitesler birtakım durumlarda daha sağlam olabilir fakat düzgün bakım yapılmazsa problemler yaşanabilir.
- Manuel vitesli araçların bakımının her vakit daha ucuz olduğu da varsayılır. Ekseriyetle manuel viteslerin bakımı daha kolay olsa da otomatikten her vakit daha ucuz olacağı manasına gelmez.
Manuel vites kullanımı, araba severler için hem bir zevk hem de bir maharet seti. Yapılmaması gerekenlerden, yanlış bilinenlere kadar, manuel vitesin inceliklerini öğrenmek, yalnızca bir teknik sıkıntı değil, birebir vakitte bir tutku sorunudur.
BONUS: 100 km süratle giderken geri vitese taktık!
