İsrail’de hizmet vermekte olan Ben-Gurion Üniversitesi bünyesinde çalışmalarını sürdüren bilim insanları, epeyce farklı bir çalışma yaptılar. Japon balıkları üzerinden yapılan bu çalışmada, balıkların büsbütün yabancı bir ortamda belirlenen bir maksada gitmeyi öğrenebileceği ortaya çıktı. Behavioral Brain Research isimli mecmuada yayımlanan araştırma, çok konuşulacak sonuçlara sahip.
Bilim insanları, japon balıklarının yabancı bir ortamda bir amaca ulaşıp ulaşamayacağını anlamak istediler. Yapılan çalışmalar sonucunda balıklara özel bir “araba” tasarlayan bilim insanları, yem yardımı ile balıklara bu arabayı sürmeyi öğrettiler. Evet yanlış duymadınız. Bir küme japon balığı, yeme ulaşmak uğruna kendilerine özel tasarlanmış bir arabayı kullanmayı başardı.
İşte japon balıkları için özel olarak tasarlanan ‘araba’
Bilim insanlarının balıklar için hazırladığı özel tasarım otomobil, temelde bir akvaryumun özel bir platform üzerine yerleştirilmesinden oluşuyordu. Bu platforma tekerlekler, kameralar ve hatta LiDAR sensörler ekleyen bilim insanları, 6 japon balığını bu düzeneğin içine koydular. Daha sonra da balıklar için belli gayeler oluşturan ve her maksada ulaştıklarında onlara yem veren bilim insanları, japon balıklarının yem uğruna amaçlara ulaşmayı başardıklarını gördüler. Balıkların bulunduğu noktayı sensörler aracılığıyla tekerlere ileten ve hareketi sağlayan sistem, balıkların muvaffakiyetini ortaya koydu. 30’ar dakikalık seanslar, balıkları bir mühlet sonra adeta profesyonel şoförler haline getirmişti.
Japon balıklarının amaçları her vakit kolay değildi. Bu canlıların zorluklar karşısında nasıl reaksiyon vereceğini anlamak isteyen uzmanlar, amaç güzergahına bazen çıkmaz sokaklar bazense çeşitli pürüzler eklediler. Değişiktir ki japon balıkları, bir müddet sonra bu mahzurları de çok kolay bir biçimde aşabilecek hale geldiler. Her seferinde vakit ve güzergah ölçümleri de yapan bilim insanları, balıkların eğitimler arttıkça daha yeterli işler çıkardıklarını tespit ettiler.
Balıkların takip ettiği güzergah örnekleri
Araştırmanın ortak müelliflerinden bir tanesi olan Ronen Segev, bahisle ilgili açıklamalarında “Araştırma, japon balıklarının büsbütün farklı bir karasal ortama transfer olabildiğini ve başarılı bir biçimde gezinebildiğini gösteriyor.” sözlerini kullandı.
Uzmanlar, bu araştırmanın sırf japon balıklarına özel olmayabileceğini düşünüyorlar. Çünkü japon balıklarının otomobil sürmelerini sağlayan özellikleri, beyinlerinde bulunan ve istikamet ile ilgili idaresi sağlayan hipokampus bölgesiydi. Bu bölgenin memeliler, kuşlar ve balıklarda ortak olduğunu söyleyen uzmanlar, aslında pek çok canlının yabancı oldukları bir ortamda başarılı bir halde hareket edebileceklerini söz ediyorlar.
Bilim insanları artık, bu araştırmanın kapsamını genişletmeyi planlıyorlar. Daha geniş alanlarda çalışacaklarını belirten araştırmacılar, yeni çalışmaların sonuçları için de heyecanlı olduklarını söylüyorlar…
Yapılan çalışmadan paylaşılan bir video
Ronen Segev’in paylaştığı öbür bir video